PK Bergen

Tijdens de raadsvergadering van 17 december jl. heeft de PK het masterplan voor Energielandgoed Wells Meer vastgesteld. Hiermee is de ontwerpfase succesvol afgesloten en kan gestart worden met fase 3, de planfase. Hieronder volgt het betoog dat fractievoorzitter Jos Valckx namens de PK hield.

We zijn op weg. Voor u ligt de eerste mijlpaal. Dit is het voorstel voor de hoofdlijnen van het Klimaatakkoord. Het zijn de uitkomsten van vier maanden overleg tussen meer dan 100 organisaties. Het is een breed gedragen antwoord op de vraag hoe we als Nederland de doelen halen die in het Klimaatakkoord van Parijs zijn afgesproken. Concreet: hoe reduceren wij in 2030 de uitstoot van broeikasgassen met 49 procent en misschien wel met 55 procent? Het is polderen zoals nog nooit is vertoond. Vijf sectortafels met in totaal meer dan 100 deelnemers. Twee taakgroepen met tientallen organisaties. Diverse werkgroepen, ondersteuning van vele experts en ook de inbreng van burgerinitiatieven. Allemaal op “tonnenjacht” zoals Minister Wiebes het verwoordde. Maar ook allemaal bezig de transitie betaalbaar te houden, voor draagvlak te zorgen en eerlijke keuzes te maken in lusten en lasten.

Ik zit in de verkeerde film of vergadering, hoor ik u denken. Maar niets is minder waar. Dit is het begin van het voorwoord van het voorstel op hoofdlijnen van het klimaatakkoord, aangeboden door Ed Nijpels op 10 juli 2018 aan onze minister van Economische Zaken Dhr. Wiebes.

Trots mag ik zeggen dat de gemeente Bergen voorop loopt in deze genoemde “tonnenjacht” naar reductie van emissiestoffen en vergroening van onze Nationale energieopwekking. Want een nationale, en ik mag wel zeggen internationale uitdaging is het. Vorige week is met hetzelfde doel in Europees verband “The Greendeal” gepresenteerd door de Europese commissie.  

Maar bij de presentatie van het definitieve akkoord heeft het Rijk bepaald dat de uitvoering ervan op belangrijke onderdelen regionaal gestalte dient te krijgen. Dat betreft onder meer de afspraken over de grootschalige opwekking van duurzame elektriciteit en de warmtetransitie in de gebouwde omgeving, gekoppeld aan de daarbij benodigde opslag- en energie-infrastructuur. Het Rijk heeft daarbij niet op voorhand regionale doelstellingen of kaders opgelegd, maar wel aangegeven dat de RES’en  “Regionale Energie Strategie” voldoende maatregelen moeten bevatten om de overkoepelende doelstellingen te behalen. Zo niet, dan worden alsnog vanuit Den Haag taakstellingen aan regio’s opgelegd!!!

Uiteindelijk sta ik hier niet alleen als volksvertegenwoordiger van de gemeente Bergen, maar ook als vader van 2 jong volwassen kinderen, die ik net als mijn fractiegenoten een wereld wil nalaten die nog leefbaar is en waar nog energiebronnen, waar men tot in lengte van jaren over kan beschikken, beschikbaar zijn. Kortom een toekomst voor de volgende en nog vele daarop volgende generaties.

Wij zijn trots dat we als raad ambitie hebben getoond en keuzes maken. Trots dat er inmiddels een goed en voor zover dit mogelijk is dichtgetimmerd plan voorligt om in het Wells Meer een energielandgoed te realiseren dat in 2030 in ruimschoots 50% van de totale energiebehoefte van onze totale gemeente kan voorzien. En dit ook nog eens op een duurzame manier, klaar voor de toekomst. Wat verder uniek is, is dat dit ook nog eens ingepast is in onze rijke natuur. Zodat de overige aanwezige natuur en landelijke gebieden in onze gemeente niet wordt aangetast, geen versnippering dus! Waar ook nog eens ruimte is voor cultuur- en historische waarden van dit gebied, o.a. door blijvende toegankelijkheid en een gepland bezoekers-/ kenniscentrum en ook nog eens een stuk structurele werkgelegenheid. Misschien zijn er zelfs mogelijkheden voor een hightech green energy campus waar studenten internationaal kunnen werken aan een verdere groene toekomst. De moeite waard om te onderzoeken, lijkt ons.

Natuurlijk verandert de structuur van het Wells Meer maar dat deed het ook toen Frits Gerber uit Twiststeden in 1905 begon met de ontginning van het Wells Meer. Als gevolg van oorlogsomstandigheden heeft het echter tot 1947 geduurd voordat de eerste pioniers zich hier  vestigden, verstoken van water, gas en elektriciteit.

Tegen alle mensen die zorgen hebben over inlevering van kostbare landbouwgrond, zeggen wij: een betere bescherming dan het project Energielandgoed Wellsmeer in combinatie met het eerder door ons vastgestelde beleid (intensieve energieopwekking alleen in het zoekgebied Wellsmeer) is er niet voor de landbouwgronden in onze gemeente! En iedereen, dus ook de ondernemer in de landbouw, wordt uitgenodigd te participeren in dit energielandgoed, dubbele winst dus. Maar ook de kleine man,  mensen met minimaal inkomen waar wij als PK nadrukkelijk voor opkomen, gaan mee profiteren van dit project. Men kan actief deelnemen door met een klein bedrag op coöperatieve wijze te investeren. Maar men zal ook profiteren van de uiteindelijke opbrengsten die naar de gemeente (en dus naar ons allen) zullen vloeien.

We zijn als gemeente langzaam aan het einde gekomen om de gemeentebegroting op orde te krijgen door enkel te bezuinigen en nog maar eens een efficiency-slag te plegen. We zullen nu aan de knop van “inkomsten genereren” moeten draaien. Dit doen we door als gemeente actief in dit project te participeren en door zaken te laten lopen zoals we dat willen in deze gemeenteraad. We hebben een organisatiestructuur voorbereid waarbij we als gemeente aan het stuur blijven en naar verhouding, maar beperkt, investeren.

De vraag of de gemeente Bergen zich als actieve energieondernemer moet gaan opstellen zoals wij nu gaan doen, beantwoorden wij met een volmondig ‘ja!’. Dit is de enige manier om op een sociale en voor ons beheersbare wijze met dit project om te gaan. Zo houden we de controle over het gebied en de landschappelijke inrichting. En de winsten die met dit project gerealiseerd worden, stromen in grote mate terug naar onze gemeenschap.

Het is natuurlijk zaak om geen onverantwoorde risico’s te nemen. Maar we kunnen stellen dat al het mogelijke wat binnen de mogelijkheden ligt, optimaal onderzocht en bekeken is. Expertise die beschikbaar is, is ingezet. Maar ook heeft de raad bureau Deloitte gevraagd om als second opinion nog eens goed naar het voorliggende plan te kijken. Een positief advies was het resultaat. Uiteraard met enkele adviezen en aanbevelingen die vervolgens door het college zijn overgenomen. Wij zijn dan ook van mening dat wij ons als raad en zelfs als individuele raadsleden optimaal hebben laten informeren of op z’n minst hiertoe de kans hebben gehad. En ja, op een enkeling na, zijn wij als raadslid geen specialist op dit gebied. Wij als PK fractie voelen ons echter voldoende geïnformeerd over de kansen en risico’s van dit project.

Ook wij hebben kritische geluiden gehoord van met name de direct omwonenden. Dit is weliswaar een klein aantal, maar ook deze mensen hebben hun recht. Gelukkig leven we niet in een land waar een overheid zijn gang maar kan gaan, en maar kan doen wat de overheid zich goed dunkt. Deze mensen kunnen hun recht halen middels bijvoorbeeld een planschadeverzoek. Echter, wij als PK verzoeken het college om toch nadrukkelijk in gesprek te blijven met de direct omwonenden en om per geval aan een maatwerkvoorstel te werken.

Tot slot de vraag, is dit project niet te groot voor Bergen? Nee, het is een project wat past bij wat kán in onze gemeente. We hebben er de ideale ruimte voor. De ideale situatie is dat we in dit gebied al een groot aantal hectares in eigendom hebben en een team aan boord hebben dat de spirit heeft om er een succes van te maken. Bergen als energiegemeente, die op dit gebied respect afdwingt en als volwaardige partner in de regio meedraait. Straks hebben we dan inderdaad nog steeds geen ziekenhuis, middelbare school of groot industrieterrein, maar wel een leverancier van groene energie die er toe doet en waar ook nog eens al onze inwoners van meeprofiteren. Eigenlijk gaan we weer een stukje terug in de tijd waar we als gemeente aandeelhouder waren bij Essent en zijn voorloper de PLEM en waar we ieder jaar een behoorlijk bedrag aan dividend ontvingen welke ten goede kwam aan onze gemeentelijke begroting. Maar nu in een nieuwe tijdsgeest, met het besef dat fossiele brandstoffen eindig zijn en we niet door kunnen gaan met het vervuilen van onze aarde.

Het mag duidelijk zijn dat de PK instemt met het voorliggende voorstel en graag de ruim 1 miljoen euro vrijgeeft voor het 3^e en beslissende traject in de voorbereiding van Energielandgoed Wellsmeer. Wij kijken uit naar de 1^e schop in de grond en de uiteindelijke realisatie. Wij zijn trots dat wij hierin mochten meebeslissen……