PK Bergen

 Voorzitter,

Het is vandaag een belangrijke dag, naast dat we de programmabegroting 2025 behandelen en hiermee het beleid voor 2025 voor onze gemeente vaststellen, vinden vandaag in de Verenigde Staten ook de presidentsverkiezingen plaats. De uitslag van deze verkiezingen zal zeker ook invloed hebben op ons in de komende jaren. Gelukkig of helaas heb ik geen invloed op de uitslag en zal mij verder dan ook focussen op de voorliggende Programmabegroting 2025 en hoe onze partij PK Bergen hier in staat.

Net zoals het college in de aanbiedingsbrief verwoord, zijn we goed op weg met het coalitieprogramma 2022-2026 en als coalitiepartij zijn we zeer tevreden met de inmiddelsgerealiseerde ambities en lopende zaken. Waar vele gemeenten nog steeds spreken over ravijnjaren en flinkebezuinigingen, presenteert ons college een sluitende begroting en een gezond meerjarenperspectief. We zijn zelfs in staat nieuwe beleidswensen in te vullen, met als uitgangspunt geen lastenverzwaring voor de inwoners. Complimenten daarvoor!

Vorige jaren sprak ik nog mijn zorgen uit over de wooncrisis, de energiecrisis en het vluchtelingen/ asielzoekers dossier. Voor wat betreft de wooncrisis is het nog steeds lastig om betaalbare huizen te vinden voor met name starters, maar waar we als gemeente invloed op hebben: het realiseren van bouwtitels, zijn we goed op stoom. Gelukkig zien we dat er ook daadwerkelijk gebouwd wordt en staan er ook wat grootschaligere projecten in de startblokken, mede door onze actieve grondpolitiek. De energieprijzen zijn weliswaar nog niet terug op het niveau van voor corona en nog altijd een flinke hap uit ieders gezinsbudget. Maar door maatregelen, mede gesteund door ons programma Verduursamen2030 lijkt er weer meer grip te komen. 

De wereld lijkt op dit moment op vele plekken in brand te staan, ik hoef maar te verwijzen naar Oekraïne, Israël/Gaza/Libanon en diverse conflicten in Afrika. Hierdoor blijft een stroom vluchtelingen/asielzoekers voorlopig op gang. Door aangekondigd gewijzigd beleid vanuit Den Haag is het nu vooral onduidelijk wat dit voor ons als gemeente gaat betekenen. Voor de PK blijft echter wel van belang dat mensen die hier, al dan niet tijdelijk, komen wonen een menswaardige plek vinden. Een goede inburgering blijft essentieel.

Langzaam concreet gaand naar de voorliggende begroting is het meest in het oog springend het budgettair effect in het sociaal domein, veroorzaakt door een wijziging in de verdeelsleutel Beschermd Wonen, Maatschappelijke Opvang en Bemoeizorg & Preventie, waardoor we als gemeente Bergen straks ruim 4 ton minder ontvangen. Desalniettemin zien wij dat het college de basis op orde heeft en daar waar zij grip kan hebben, dit ook heeft. Een compliment voor de hele organisatie is op z’n plaats!

Als PK staan we nog steeds op het standpunt dat elke inwoner de juiste hulp moet krijgen die nodig is en waarop een beroep wordt gedaan. Blijven toetsen op rechtmatigheid en doelmatigheid is daarbij op zijn plaats. 

De overige beleidswensen uit tabel “Nieuw beleid begroting 2025” kunnen verder ook op onze steun rekenen.

Qua voorgestelde bezuinigingen of netjes genoemd “Maatregelen” genoemd in tabel “Maatregelen begroting 2025 “ hebben we vraagtekens bij onder Programma 1 genoemde “Budget straatcoaches-heroverweging “. Wij vragen ons af of de straatcoach niet een grotere meerwaarde krijgt wanneer zijn rol als coach een andere invulling zou krijgen dan momenteel het geval is. Wij gaan hierover graag met elkaar in gesprek na de aangekondigde evaluatie. Kan het college toezeggen dit te agenderen voor commissie en eventueel raad?

De PK is van mening dat we moeten blijven investeren in het voorveld voor de jeugd. De maatschappij waarin wij leven lijkt steeds meer te verharden. Iedereen merkt dat maar voor onze jeugd lijkt de weg naar volwassenheid steeds lastiger te worden. In het kader van armoedebestrijding hebben we vele vangnetten voor onze jeugd. Maar zoals gezegd worden deze benaderd vanuit armoedebestrijding. De PK is van mening dat we langzaamaan deze vangnetten ook in moeten gaan zetten in het kader van preventie op bijvoorbeeld duurdere jeugdzorg. In hoeverre kan gebruik worden gemaakt van het jeugd sport- en cultuurfonds wanneer een jongere hierdoor uit een isolement gehaald kan worden? Graag een reactie vanuit het college op deze gedachte.

Als we uitvoering willen geven aan de gedachte bouwen, bouwen, is het logisch dat dit extra ambtelijke inzet vraagt, zeker omdat de omgevingswet en andere regelgeving het er allemaal niet eenvoudiger op maakt. Voldoende capaciteit, leesFte’s RO, juichen we dan ook toe en creatief is dit door dit mede te dekken uit reserves grondbedrijf. Ook blijven we aandacht vragen voor bouwen van de juiste woningen oftewel bouwen naar behoefte. Voor een projectontwikkelaar zijn woningen in de duurdere prijsklasse wellicht winstgevender, maar de PK waakt ervoor dat er ook aan de sociale kant voldoende nieuw aanbod komt. Door onze actieve grondpolitiek, waar we als PK nog steeds in geloven, moeten we hier letterlijk een steentje aan kunnen bijdragen.

Ook hebben we bij onder Programma 3 genoemde maatregel “Toerekenen overhead aan afvalstoffenheffing“ het gevoel dat dit een opmaat is en legitimering om de afvalstoffenheffing te verhogen, want we hebben gesteld dat afvalstoffenheffing niet meer dan kostendekkend mag zijn. Door de kosten te verhogen staat verhoging van de afvalstoffenheffing met genoemde € 190.000 dus niets meer in de weg. College, is dit een juiste constatering? Dit zou dan haaks staan op onsuitgangspunt om de lasten voor onze inwoners niet te verhogen.

Al met al en samengevat zorgt een en ander voor een begroting 2025-2028 met aanzienlijke overschotten. Al zijn dejaarlijkse overschotten enkele tonnen, op de hele begroting zijn het dan relatief kleine percentages en door enkele tegenvallers kan overschot zomaar omslaan naar een tekort. Dus ik wil waarschuwen voor een te grote jubelstemming!

Verenigingen en clubs beschouwen we nog steeds als cementvan onze samenleving en zij verdienen blijvend onze steun. Zeker clubs met eigen accommodaties hebben het lastig en energiekosten drukken zwaar op de begroting. Inmiddels hebben we begrepen dat er mogelijkheden zijn om de specifieke uitkering die we ontvangen van het Rijk voor verduurzaamheidsmaatregelen ook in te zetten voor clubs/verenigingen met een eigen accommodatie, misschien zelfs nog met terugwerkende kracht. Wij zullen hiertoe een motie indienen. 

Over de Programma’s:

 Samenleving:

Genoemde punten kunnen we zonder uitzondering ondersteunen, zonder een item tekort te doen, zijn we het zeer eens met de acties op gebied van het subsidiebeleid en armoedebestrijding. De PK onderschrijft nogmaals het nieuwe beleid sociaal domein: van Zorg naar Gezondheid. Wel blijven we aandacht vragen voor wat in het kader van de participatiewet het “granieten bestand “ wordt genoemd. Oftewel de mensen die, om wat voor reden dan ook, niet naar een betaalde baan kunnen worden geholpen. We kunnen ons neerleggen bij het feit dat zij niet meer aan het arbeidsproces kunnen deelnemen. Maar laten we er wel voor zorgen dat deze mensen altijd nog wel iets kunnen: “niemand kan niets” is ons devies, en een stukje motivering om van de “spreekwoordelijke bank” te komen moet er altijd zijn.Daarbij is de PK van mening dat hierbij de winst zit in het versterken van het sociaal netwerk en het voorkomen van een sociaal isolement. Graag een reactie van het college hierop.

 Ruimte en Economie:

Ook hier kunnen we instemmen met genoemde actiepunten in de diverse kopjes, zonder uitzonderingen prima punten om aan te pakken. Trots zijn we nog steeds op het programma VerduurSAMEN2030, waardoor we goed op weg zijn naar een energieonafhankelijke gemeente en of we dit in 2030 zijn, zal afhangen van een aantal factoren die we deels niet zelf in de hand hebben, maar het doel blijft wat ons betreft staan. Mooi ook om te zien hoe onze inwoners en ondernemers hier mee omgaan, mede gesteund door ons team in het Energiehuis. De resultaten zijn er naar, onze gemeente behoord bij de kopgroepqua verduurzaming en energiebesparing.

Zaak is dat de gemeente op een goede en betaalbare manier blijft zorgen dat ons afval ingezameld wordt op een effectieve manier, wij hebben er dan ook geen moeite mee dat de grijze restafvalcontainer mogelijk in de toekomst maar 1x per 4 weken geledigd wordt en zo mogelijk kosten worden bespaard en ook aanzet tot nog een betere afvalscheiding.

We beschikken als gemeente over een aanzienlijk stukje bos, heide en ander natuurgebied. Dit moet, met respect voor de natuur, toegankelijk blijven voor recreatieve doeleinden. We moeten onze groene gemeente kunnen blijven beleven en het moet mogelijk blijven voor Scouting- en Jong Nederland clubs om op een aantal van de reeds bestaande natuurkampeerterreinen met respect voor de natuur te kamperen, we hebben vertrouwen dat de lopende discussie hierover op een goede manier zijn afloop krijgt. Kan het college ons toezeggen ons hierover op de hoogte te houden?

Verder zijn we benieuwd naar het uiteindelijke vast te stellen programma “Wegen en Riolering”, zodat we ook in de toekomst verzekerd blijven van veilige en begaanbare wegen, wij kijken er naar uit.

Tenslotte genoemd Landschap en landbouw in balans. We zien veel agrariërs stoppen: al dan niet gebruik makend van regelingen. Ook zien we gelukkig veel agrarischeondernemers samenwerken met de natuur. Laten we dit blijven stimuleren, zeker gezien het wijzigen van landelijk beleid op dit punt. Laten we daarbij oog houden dat er een boterhamverdiend moet kunnen worden door deze ondernemers.

Bestuur en Financiën

Ook hier eens met de genoemde punten en doelen. Mooi telezen dat we jongeren meer willen interesseren voor het democratische besluitvormingsproces, het idee van een kinderburgemeester ondersteunt de PK.  Qua communicatie moeten we inzet blijven leveren, goed contact met onze inwoners en ondernemers en dat in begrijpelijke taal is cruciaal voor draagvlak en begrip.

Gelukkig is onze gemeente relatief veilig en lijken de grote stadsproblemen hier (nog) niet te bestaan, maar aandacht blijft nodig. Door onze ligging en groot buitengebied tegen de Duitse grens is onze gemeente interessant voor mensen die criminele activiteiten willen ontplooien. Brede samenwerking om dit te bestrijden is hiervoor nodig.

 Dan de Lokale heffingen:

De OZB, forensenbelasting en verblijfsbelasting stijgen met het inflatiepercentage van 2,1% en is wat ons betreft in orde en zo houden we lasten laag. Voor wat betreftafvalstoffenheffing blijven  we maximaal kostendekkend en spreken we in de raadsvergadering van december over de tarieven. Wat ons betreft is het nog geen gelopen race dat de toegerekende overheadkosten meteen in de tarieven verwerkt worden. Rioolrecht te verhogen met € 10 bovenop het inflatiepercentage van 2,1%, daar zijn we niet blij mee, maar begrijpen dit gezien de uitdagingen waar we voor staan op dit gebied.

Dan langzaam naar een afronding komend Weerstandsvermogen en risicobeheersing:

De ratio Weerstandsvermogen is ten opzichte van 2024 duidelijk verbeterd van 3,5 naar 5,4 en geeft aan dat we uitstekend in staat zijn financiële risico’s op te vangen.

Over de Signaleringswaarden:

In zijn geheel gezien bevinden we ons daar op een gemiddelde niveau, maar maken we ons zorgen over de netto schuldquoteen solvabiliteitsratio in de jaren vanaf 2026. Zeker gezien de uitdagingen die ons nog staan te wachten. Waar is de grens van onze leencapaciteit ?

 Al met al een begroting die voorligt met zeker nog stevige ambities en met een goede doorkijk naar de komende jaren. Zoals meermaals gezegd een begroting 2025 waar we trots op mogen zijn. Waar we de lasten relatief laag houden en toch onze inwoners en bedrijven goed blijven bedienen. Ook en dat mag nog wel eens gezegd worden, dank aan onze ambtenaren, die er het beste van maken ondanks de verbouwing van het gemeentehuis en uitstekend werk af blijven leveren en de organisatie draaiende houden.

Ik wil deze eerste termijn afsluiten met de woorden “de gemeente zijn we met z’n allen” en als het eens niet loopt zoals we zouden willen “wat heb je er zelf al aan gedaan?”. Als we deze 2 zinnetjes eens goed in onze oren knopen, komen we samen tot nog meer moois voor onze gemeente!

Graag lees ik nu onze motie voor.

Dank U wel voorzitter.